Najaarsverwerpen: hoe ontstaat het, wat kost het en kan je het voorkomen?

 

Wat is najaarsverwerpen?

Het is het natuurlijke fenomeen wanneer gezonde zeugen in de maanden september en oktober een 4 à 5-tal weken na inseminatie opnieuw spontaan berig worden.  Bij de volgende inseminatie blijven deze zeugen wel perfect drachtig. Dit fenomeen kan op bijna alle bedrijven eenvoudig worden aangetoond in de technische cijfers. Zeugen vermijden van nature uit om te werpen in de wintermaanden en worden dus moeilijk drachtig van eind augustus tot eind oktober. Doorgedreven genetische selectie is er nog steeds niet in geslaagd deze seizoensinvloed volledig te laten uitdoven.

 

Hoe onstaat najaarsverwerpen?

De grote oorzaak van het najaarsverwerpen is het snel korten van de daglengte. Deze afnemende daglengte geeft een daling in de algemene vruchtbaarheid en tevens een dip in de op insuline gelijkende  groeifactor IGF-1. (zie fig. 1) IGF-1 is een belangrijke groeifactor voor de algemene ontwikkeling en vruchtbaarheid van elk dier. Het verschil tussen warme dagen en reeds koudere nachten maakt de zeugen nog gevoeliger voor het najaarsverwerpen.

Fig.1: Het natuurlijke verloop van het IGF-1 gehalte in het bloed bij een Duitse landras zeug

Een succesvolle dracht is het resultaat van een samenspel tussen de geslachtshormonen, hormonen geproduceerd door de vruchtjes, insuline en de op insuline gelijkende groeifactor, IGF-1. Er zijn verschillende factoren die een invloed hebben op dit samenspel, denk maar aan algemeen management, (hitte)stress, klimaat, conditieverlies, etc…

 

Wat is het effect van het najaarsverwerpen?

Onderzoek toont aan dat tijdens het najaarsverwerpen de fertiliteit (aantal drachtig gescande zeugen na inseminiatie) op een bedrijf gemiddeld afneemt met 2.8 %.  Voor één bedrijf op vier echter neemt de fertiliteit af met meer dan 7%.

Volgens Universiteit Wageningen is de financiele waarde van 1% meer of minder afbigpercentage gelijk aan € 16,5/ aanwezige zeug/ jaar. Het najaarseffect speelt een tweetal maanden dus de gemiddelde kostprijs ervan is bijna € 8 per zeug en voor 25% van de bedrijven kost het € 20 euro per aanwezige zeug.

Het onderzoek toonde verder ook aan dat in de jaren met warme zomers het najaarsverwerpen nog groter was. Met de klimaatopwarming is dit dus een probleem dat enkel in belang zal toenemen.

 

Hoe kan je najaarsverwerpen voorkomen?

Het komt erop aan door middel van preventieve maatregelen de negatieve invloed van de randfactoren op de verschillende hormoonspiegels te beperken.

• Licht

De meeste varkenshouders passen reeds een constant lichtregime van 16 uur licht en 8 uur donker en een goede lichtsterkte (100 lux) in de dekstal toe. Het is echter belangrijk dit ook door te trekken in de kraam- en drachtstal. Kortom; een constant lichtregime op het gehele bedrijf is een must om de invloed van de kortende daglengte te beperken.

• Klimaat

De temperatuur dient ook constant gehouden te worden. Vooral grote temperatuurverschillen tussen dag en nacht hebben een negatieve invloed. Pas de ventilatie aan en houd de deuren steeds gesloten om tocht te vermijden.

• Voer en management in drachtstal

Voldoende hoog voeren (3kg/dag) in het begin van de dracht is belangrijk. Langdurige, chronische stress in het begin van de dracht leidt tot verwerpen (bv door een verhoogde hokbezetting). Kleine stabiele groepen (tot 20 zeugen) lopen het meeste risico; in dergelijke groepen is voerconcurrentie vaak hoger (trog- of vloervoedering). In grote variabele groepen is het risico op najaarsverwerpen kleiner, zeker als er een strobed gebruikt wordt.

• Conditie

Het is de conditie van de zeug die erg bepalend is voor het succes van de opeenvolgende dracht. Zeker in de zomerperiode heeft de zeug in de kraamstal nog meer dan anders te lijden onder de negatieve invloed van de hittestress en loopt de conditie vaak meer terug. Neem dus tijdens de huidige hittestress periodes voldoende maatregelen om de gevolgen op de vruchtbaarheid in het najaar te voorkomen. Klik hier voor meer informatie hieromtrent.

Het is dus van midden augustus tot eind oktober, nog meer dan anders, uiterst belangrijk de dieren goed te flushen (suikerrijk voeder in de dekstal) en extra te ondersteunen met LIANOL Ferti®. LIANOL Ferti® zorgt namelijk voor een toename in productie van de groeifactor IGF-1 bij de zeug.

Samen met insuline zal dit IGF-1 de hersenen er toe aan zetten om voldoende geslachtshormonen te produceren en zo een succesvolle dracht te verzekeren.

 

Geniet van de zomer en ga met vertrouwen het najaar in. Voorkom echter voor uzelf en uw personeel grote problemen door tijdige actie te ondernemen en de effecten van het najaarsverwepren te beperken. Vraag naar Lianol® Ferti bij je dierenarts of fertiliteitsspecialist.

Ontdek Lianol Ferti hier!

Ontdek het vruchtbaarheidsdossier hier!